پرش به محتوا

درگاه:اصفهان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ویرایش درگاه اصفهان

اصفهان (به پهلوی:a s p a h a n  اسپهان) مرکز استان اصفهان و شهرستان اصفهان ، یکی از شهرهای مهم و کهن در مرکز ایران است که در کرانه ی زاینده رود واقع شده‌است . اصفهان از مهم‌ترین مراکز جمعیتی، فرهنگی، گردشگری، صنعتی و تاریخی مرکز ایران به شمار می‌آید و به عنوان یکی از پایتخت‌های فرهنگی در ایران مطرح شده‌است.شهر اصفهان ۱٬۶۰۲٬۱۱۰ جمعیت دارد و از نگاه جمعیتی بعد از تهران و مشهد سومین شهر بزرگ ایران می باشد.

اصفهان در ۴۲۵ کیلومتری جنوب شهر تهران قرار دارد. شهر اصفهان دارای طول جغرافيايی ۵۱ درجه و ۳۹دقيقه و ۴۰ ثانيه شرقی و عرض جغرافيايی ۳۲ درجه و ۳۸ دقيقه و ۳۰ ثانيه شمالی می باشد. محدوده شهری آن به پانزده منطقه شهری تقسیم می شود و در خارج از محدوده شهری نیز از غرب به سمت خمینی شهر و نجف آباد، از جنوب کوه صفه و سپاهان شهر، از سمت شمال به شاهین شهر و از شرق نیز به منطقه بیابانی منتهی می شود. سطح شهر از سطح عمومی دریاها حدود ۱۵۷۰ متر ارتفاع دارد و در قسمت شمالی و شرقی به کویر محدود می‌گردد و در قسمت غربی و جنوبی نیز به سلسله کوه های زاگرس منتهی می‌شود. کوهستان کرکس در پنجاه کیلومتری شمال اصفهان و زرد کوه بختیاری در جنوب غربی آن قرار دارد. وجود آبهایی همانند زاینده رود که از کوه های زاگرس به ویژه زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته دلیل پیدایش این شهر می باشد. شهر اصفهان بر روی دشتی به نسبت هموار با شیبی در حدود ۲ درصد و به طرف شمال شرقی بنا گردیده است. در طی سده های گذشته نیز به سبب وجود آب فراوانتر و آلودگی کمتر در سمت جنوب غربی توسعه بیشتری یافته است.


این شهر در میان سال‌های ۱۰۵۰ تا ۱۷۲۲ میلادی به ویژه در قرن شانزدهم میلادی در میان حکومت صفویان هنگامی که برای دومین بار پایتخت ایران شد، رونق فراوانی گرفت. حتی امروزه نیز شهر مقدار زیادی از شکوه گذشته خود را حفظ کرده است. بناهای تاریخی متعددی در شهر وجود دارد که تعدادی از آن‌ها به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده‌اند.اصفهان در سال ۲۰۰۶ به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام انتخاب شد.

اقتصاد سنتی استان اصفهان مبتنی بر صنایع دستی چون قالی بافی، ابریشم بافی، قلمزنی، منبت کاری، زری بافی، خاتم کاری، ملیله دوزی، مینیاتور، سفالگری، میناکاری، فلزکاری، فیروزه کوبی، نقره سازی، کاشی سازی، قلمکاری و پولک دوزی از صنایع زیبای اصفهان است که امروزه رونق خوبی نیز در بخش جهانگردی دارد. صنایع بزرگی چون ذوب آهن، مجتمع فولاد مبارکه، پالایشگاه، پلی اکریل و همچنین کارخانه جات متعدد سرامیک و کاشی سازی و معادن سنگ و سنگبری از علل صنعتی شدن و اقتصاد قوی استان محسوب می‌شود. از صنایع دیگر استان که می‌توان فهرست وار به برخی اشاره نمود: ظروف چینی، سرامیک، تولید لوازم خانگی، کارخانه تولید سیمان، ورق موجدار، صنایع خودروسازی، صنایع نظامی، صنایع هواپیماسازی، ساخت لوازم و تاسیسات گازی، صنایع مواد غذایی، فرآورده‌های لبنی، ریسندگی، نساجی و …می باشند.

ویرایش نوشتار برگزیده
ویرایش گفتاورد
  • از آن جا برفتیم هشتم صفر سنه اربع و اربعین و اربعمایه بود که به شهر اصفهان رسیدیم. از بصره تا اصفهان صد و هشتاد فرسنگ باشد. شهری است بر هامون نهاده، آب و هوایی خوش دارد و هرجا که ده گز چاره فرو برند آبی سرد خوش بیرون آید وشهر دیواری حصین بلند دارد و دروازه‌ها و جنگ گاه‌ها ساخته و بر همه بارو کنگره ساخته و در شهر جوی‌های آب روان و بناهای نیکو و مرتفع و در میان شهر مسجد آدینه بزرگ نیکو و باروی شهر را گفتند سه فرسنگ و نیم است و اندرون شهر همه آبادان که هیچ از وی خراب ندیدم و بازارهای بسیار، و بازاری دیدم از آن صرافان که اندر او دویست مرد صراف بود و هر بازاری را دربندری و دروازه‌ای و همه محلت‌ها و کوچه‌ها را همچنین دربندها و دروازه‌های محکم و کاروانسراهای پاکیزه بود و کوچه‌ای بود که آن را کو طراز می‌گفتند و در آن کوچه پنجاه کاروانسرای نیکو و در هر یک بیاعان و حجره داران بسیار نشسته و این کاروان که ما با ایشان همراه بودیم یک هزار و سیصد خروار بار داشتند که در آن شهر رفتیم هیچ بازدید نیامد که چگونه فرو آمدند که هیچ جا تنگی موضع نبود و نه تعذر مقام و علوفه...... و من در همه زمین پارسی گویان شهری نیکوتر و جامع تر و آبادان تر از اصفهان ندیدم، و گفتند اگر گندم و جو و دیگر حبوب بیست سال نهند تباه نشود و بعضی چیزها به زیان می‌آید اما روستا همچنان است که بود... }}
    • ناصر خسرو در گذر از اصفهان در سال ۴۴۴ هجری قمری مصادف با ۴۳۲ خورشیدی
ویرایش رده‌ها
ویرایش نوشتارهای برگزیده
ویرایش مشاهیر

ابوالفرج علی بن حسین اموی اصفهانی (۲۸۴ ق۸۹۷ میلادی در اصفهان - ۱۴ ذیحجه ۳۵۶ ق ۹۶۶ میلادی در بغداد) محدث ،تاریخدان، ادیب ، شاعر و موسیقی شناس ایرانی در سده ی چهارم قمری بود. او در عهد المعتضد (۲۴۲- ۲۸۹ ق) در اصفهان متولد شد.

در کودکی به بغداد رفت و در آنجا به تحصیل پرداخت. از عنفوان جوانی به جمع اخبار ادبا و موسیقی دانان و استماع اخبار نادر تاریخی و ضبط احادیث و اشعار و ترانه‌ها شوق داشت. نبوغ و پشتکار و قریحه وی سبب شد به زودی در جهان اسلام مشهور گردد و مورد تشویق آل بویه در ری و بغداد و آل حمدان در شام و امویان در اندلس واقع شود. مهلبی وزیر عز الدوله او را به بغداد خواند و مشاور ندیم خاص او شد و تا آخر عمر آن وزیر از وی جدا نگشت.

ویرایش نگاره برگزیده
ویرایش آیا می‌دانید
ویرایش گردشگری

برج جهان‌نما نام بنایی است که توسط شهرداری اصفهان در حوالی میدان امام حسین اصفهان ساخته شد و به لحاظ قرارگیری در منظر تاریخی و فرهنگی میدان نقش جهان، طبقاتی از آن تخریب گردید. این بنا در سال ۱۳۷۵ با تخریب کاروانسرای تاریخی «تحدید» که به عنوان بخشی از مجموعه چهار باغ اصفهان در سال ۱۳۱۰ به شماره ۱۰۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده بود، با کاربری تجاری و فرهنگی احداث گردید.

ویرایش گوناگون
ویرایش ویکی‌پروژه‌ها
ویرایش آن‌چه می‌توانید انجام دهید
  • الگوی {{درگاه|اصفهان}} را به نوشتارهای وابسته با اصفهان اضافه کنید.
  • الگوی {{اصفهان-خرد}} را به نوشتارهای خرد اصفهان اضافه کنید.
  • در پروژه‌های اصفهان همکاری کنید.
  • نوشتارهای خرد اصفهان را گسترش دهید.
ویرایش سراسرنما
سراسرنما از میدان نقش جهان در اصفهان.
ویرایش موضوعات
ویرایش درگاه‌های وابسته
ویرایش در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا