پرش به محتوا

درگاه:طبرستان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از درگاه:تبرستان)


درگاه اصلی   رده‌ها و موضوعات   ویکی‌پروژه

به درگاه طبرستان خوش آمدید
خش تشریف بیاردنی تبرستونِ لوش ره


طبرستان
طبرستان
طبرستان
طبرستان
طبرستان، تبرستان، تپورستان، تپوریه یا تپوران بخشی از سرزمین‌های میان کوه‌های البرز و دریای مازندران اطلاق می‌شده‌است و از لحاظ جغرافیایی شامل استان مازندران و بخش‌هایی از استان‌های گلستان، شرق و شمال تهران، شمال سمنان و البرز می‌شده‌است. از قرن دهم نام مازندران بر این سرزمین گذاشته شد. تا پیش از آن مازندران سرزمینی نیمه‌اساطیری محسوب می‌شد که در شاهنامه و دیگر حماسه‌ها و اساطیر ایران نامش رفته بود؛ اما طبرستان همیشه خطه‌ای تاریخی محسوب می‌شده‌است. تا بیش از یک سده پس از تازش تازیان بازماندگان ساسانیان در طبرستان با عنوان اسپهبدان فرمان می‌راندند. منسوب به طبرستان را امروزه طبری (یا تبری) می‌خوانند.

بیشتر...

نوشتارهای خوب و برگزیده

واقعه سال ۱۳۶۰ شهر آمل که در منابع رسمی نظام جمهوری اسلامی و رسانه‌های داخلی، همچنین با عنوان حماسه مردم آمل یا حماسه اسلامی مردم آمل، از آن یاد شده و در منابع برخی گروه‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی به اختصار قیام آمل نامیده می‌شود، به مبارزه مسلحانه حدود صد نفر از گروهی مارکسیست-لنینیست-مائوئیست به نام اتحادیه کمونیست‌های ایران (سربداران) علیه نظام جمهوری اسلامی ایران در شهر و جنگل‌های اطراف شهر آمل اشاره دارد. این مبارزه پس از ساعت‌ها درگیری سرانجام در تاریخ ۶ بهمن با تمرکز قوای نیروهای سپاه پاسداران، پلیس و بسیجیان با سرکوبی آن پایان یافت. منابع جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند که نیروهای مردمی در این درگیری‌ها و خنثی نمودن آن نقشی فزاینده داشته‌اند، حال آن‌که به ادعای سربداران، تعدادی از مردم در این قیام به یاری آنان برخاسته‌اند و حکومت برای سرکوبی از انبوه نیروهای مسلح بهره جسته‌است.

«حماسه مردم آمل یا حماسه اسلامی مردم آمل» اصطلاحی است که رسانه‌های داخلی ایران و مقامات جمهوری اسلامی ایران، به دلیل آن‌چه مقاومت مردم این شهر در مقابل سربداران در واقعه آمل در ۶ بهمن سال ۱۳۶۰ نامیده‌اند به کار می‌برند. این روز در تقویم رسمی ایران نیز با نام «حماسه مردم آمل» به ثبت رسیده است.

زندگی‌نامه‌های خوب و برگزیده

تصویر اسپهبد بروی سکه‌ای از درهم‌های طبری
تصویر اسپهبد بروی سکه‌ای از درهم‌های طبری

اسپهبد خورشید آخرین اسپهبد دودمان دابویگان طبرستان بود. خورشید هنگامی پدرش، دادمهر، وفات یافت شش سال داشت و با مرگ دادمهر عموی خورشید، فرخان کوچک، به مدت هشت سال نیابت و قیومیت او را برعهده گرفت و در سال ۷۴۸ با رسیدن خورشید به سن چهارده‌سالگی حکومت را به وی سپرد. خورشید پس از تحویل گرفتن مقام اسپهبدی از فرخان کوچک، با توطئه فرزندان او روبرو شد و برهمین اساس در تمیشه تاجگذاری کرد ولی مدتی بعد در نبردی فرزندان فرخان را شکست داده و در سارویه، پایتخت طبرستان، مستقر شد.

از مهم‌ترین رخدادهای دوران فرمانروایی خورشید، پناه بردن یک شورشی به نام سنباد به او می‌باشد. سنباد در میان قومس و طبرستان توسط پسرعموی خورشید کشته شد و اسپهبد سرش را به بغداد، نزد خلیفه عباسی، منصور دوانیقی، فرستاد. بعدها ولیعهد منصور، المهدی، موفق شد با اجازه گرفتن از اسپهبد برای ورود سپاهیانش به طبرستان، این ناحیه را فتح کند.

اسپهبد خورشید پس از فتح طبرستان زن و فرزندان خود را به همراه اموالش در غاری گذاشته و به سوی پلام در دیلم رفت. زمانی که خورشید خبر آن‌که اعراب توانستند پناهندگان غار را شکست دهند و خانواده‌اش را دستگیر کنند، را شنید، خودکشی نمود. این درحالی بود که حدود پنجاه هزار سرباز در دیلمستان به او پیوسته بودند و همچنین از سوی دیگر، منصور عباسی راضی شده‌بود برایش امان‌نامه بفرستد.

شهرها

سوادکوه یکی از شهرستان‌های استان مازندران است که در ناحیهٔ البرز مرکزی و در مجاورت استان سمنان قرار گرفته ‌است. مهم‌ترین شهر این شهرستان شهر زیراب بوده که دارای بیشترین جمعیت و مساحت در سطح شهرستان می‌باشد. شهر پل سفید مرکز شهرستان می‌باشد. شهرستان سوادکوه از سمت شمال به قائمشهر، از سمت جنوب به فیروزکوه در استان تهران و مهدیشهر در استان سمنان، از سمت غرب به بابل و از سمت شرق به ساری و ارتفاعات دودانگه و دهستان چاشم (شهریارکوه) در سنگسر (مهدیشهر) محدود است. ایالت فرشوادگر که در آثار مورخینی نظیر استرابون، ابن اسفندیار، ظهیرالدین مرعشی و کتاب اوستا از آن یاد شده ترکیبی از واژه‌های طبری فرش به معنی دشت و جلگه، واد به معنی کوه و گر به معنی دریا ذکر شده‌است. در برخی دیگر از منابع تاریخی مانند التدوین آمده که نام قدیم سوادکوه پتشخوارگر و پتشخرگر بوده و فرمانروایان و امرای بسیاری از این منطقه برخاسته و وقایع تاریخی مهمی نظیر ورود و سکونت فریدون پادشاه پیشدادی، پیکار رستم با دیوهای مازندران، محل عبور اسکندر مقدونی و... بوده‌است.

مکان‌های گردشگری

پارک جنگلی و ساحل سی‌سنگان نوشهر در سال ۱۳۴۴ خورشیدی توسط مهندس سعیدی آشتیانی طراحی و ایجاد شد. این پارک علاوه بر جاذبه‌های گردشگری و توریستی، سیاست حفظ و حراست از گونه‌های نادر و حفاظت‌شدهٔ گیاه شمشاد را به طور جدی دنبال می‌کند. این ناحیه در جایی قرار گرفته که محل تلاقی کوهستان، جنگل و ساحل دریاست و از این لحاظ بسیار زیبا می‌باشد.

مدال آوران المپیک

بهداد سلیمی (زادهٔ ۱۷ آذر ۱۳۶۸ در قائم‌شهر) وزنه‌بردار مازنی دستهٔ فوق سنگین و دارندهٔ رکورد یک‌ ضرب جهان و المپیک در این وزن با ۲۱۶ کیلوگرم و دارندهٔ مدال طلای المپیک لندن در مجموع با ۴۵۵ کیلوگرم است. وی در المپیک ریودوژانیرو با وجود مصدومیت در مسابقات شرکت کرد و با تصمیمات بحث برانگیز و جنجالی داوران از مسابقات حذف شد. او پس از حسین توکلی دومین وزنه بردار مازندرانی است که مدال طلای المپیک را در کارنامه دارد.

نوشتارهای برگزیده

فب فهرست برگزیده

برگزیده مقالات برگزیده

خوب مقالات خوب

نب نگاره برگزیده

نگارهٔ برگزیده

دریای مازندران که با نام‌های خزر و کاسپین نیز شناخته می‌شود؛ بزرگترین دریاچه جهان است که در شمال طبرستان قرار دارد. این دریا از غنی‌ترین منابع صید خاویار در جهان نیز به شمار می‌رود و از ذخایر مهم نفت و گاز موجود در زیر بستر دریاست. تصویر مقابل برگرفته از عکس‌های متعلق به ناسا است.

غذاهای محلی

کال کباب یا کل کباب یک غذای اشتها آور شمالی است که از بادنجان، آب انار ترش، سبزی، سیر و مغز گردو درست می‌شود. کال کباب را با کته و ماهی شور سرو می‌کنند. بعضی‌ها هم از آن به جای ترشی در کنار سایر غذاها استفاده می‌کنند. بادنجان‌ها را روی آتش زغال یا در فر (۳۵۰ درجه) کباب کنید. بعد باید پوست بادنجان‌ها را بگیرید. سپس گوشت بادنجان‌ها را با گوشت‌کوب له کنید. سیرها را هم بکوبید. سبزی‌ها را هم کاملاً خرد کنید و بعد بادنجان‌ها، سیر، سبزی، نمک، فلفل، آب انار (یا آب غوره یا دانه انار) و مغز گردو را با هم مخلوط کنید.

نگاره‌های برگزیده جانوران بومی

پرستو (به مازندرانی: چلچلا) پرنده‌ای است که در دنیا بسیار پراکنده است و به صورت کوچ زندگی می‌کند. پرستوها در فرهنگ مازندرانی حیواناتی قابل احترام‌اند و افراد از کشتن پرستو نهی می‌شوند. این حیوان کیلومترها کوچ می‌کند ولی هربار به جایی که سال گذشته در آن خانه ساخته باز می‌گردد و مسیریابی فوق‌العاده‌ای دارد. در فرهنگ و ادبیات مازنی پرستو، به همراه بنفشه، نمادی از رسیدن بهار و عید نوروز است.

گفتار برگزیده

ای دیو سپید پای در بندای گنبد گیتی ای دماوند
از سیم به سر یکی کله‌خودزآهن به میان یکی کمربند
تا چشم بشر نبیندت رویبنگفته به ابر چهر دلبند
با شیر سپهر بسته پیمانبا اختر سعد کرده پیوند
چون گشت زمین ز جور گردونسرد و سیه و خموش و آوند
بنواخت ز خشم بر فلک مشتآن مشت تویی تو ای دماوند

_ملک الشعرا بهار

ضرب‌المثل

اتّا درزن شه خِدّ بزن اتّا گالوج اتّی ره
یک سوزن به خود بزن یک جوال دوز به دیگران

آیا می‌دانید

سراسرنمای برگزیده

طالقان شهرستانی در استان البرز است که بومیان این شهرستان به زبان‌های تاتی طالقانی و طبری طالقانی سخن می‌گویند.

نظرخواهی‌های مرتبط با طبرستان

درگاه‌های وابسته

در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا